KALASHA 2

KALASHA 1

Kalash Traditional Food (Mos Ahu ) Meat Walnut Bread

Έλληνες και Kalash : Alexander the Great (The Kalash)

Έλληνες και Kalash [Ρούσσος Κούνδουρος 1963]

Ρούσσος Κούνδουρος (1923-1990)

Διάβηκε την ζωή του κινούμενος μεταξύ ιδεολογίας και οράματος!

Την δεκαετία του 1950 το όνομά του συνδέθηκε με τον επιστημονικό κινηματογράφο και το εθνογραφικό ντοκιμαντέρ. Την δεκαετία του 1960 με την διάδοση του ντοκιμαντέρ, τις κινηματογραφικές λέσχες, την ανανέωση των Ελληνικών Επικαίρων.  Και την δεκαετία του 1980  με την Ελεύθερη Ραδιοφωνία...

Η ιδεολογία του για ελευθερία και  ισοτιμία, διαφαίνεται σε μια πορεία ζωής που άρχισε από τον Άγιο Νικόλαο Κρήτης και συνεχίστηκε στην Αθήνα με σπουδές στην ιατρική αλλά και σε μια παράλληλη ζωή γεμάτη αγώνες στον πολιτικό στίβο. Γιος του Ιωσήφ Κούνδουρου, βουλευτή του Βενιζέλου, ο Ρούσσος έχοντας βαθιά ριζωμένη μέσα του την πολιτική σκέψη βρέθηκε ενταγμένος το 1944, στην περίοδο των Δεκεμβριανών, στην περίφημη «Ομάδα του Λόρδου Μπάιρον», την ομάδα των φοιτητών που με ορμητήριο την θρυλική μπλε πολυκατοικία των Εξαρχείων έγραφαν την δική τους ιστορία. Οργανωμένος στην Αριστερά κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου αλλά και στην συνέχεια συμπορευτής με τον Μπελογιάννη, έζησε στο πετσί του την εξορία στην Μακρόνησο, στην Ανάφη και  στον Άι-Στράτη.  Κατά την εξορία του στην Μακρόνησο ήταν γνωστός ως “ο γιατρός της Μακρονήσου”.

Ήταν πρωτοπόρος στην ίδρυση του κόμματος της ΕΔΑ.

Το 1953 ίδρυσε το Ινστιτούτο Μορφωτικού και Επιστημονικού Κινηματογράφου και γύρισε μια σειρά από επιστημονικές ταινίες, έγχρωμες,  σε 16 χιλιοστά, με θέμα την χειρουργική. Βραβεύτηκε με το πρώτο βραβείο στο Διεθνές Φεστιβάλ Επιστημονικού Κινηματογράφου στις Κάννες (1956).

Την ίδια χρονιά στρέφει το ενδιαφέρον του και προς το εθνογραφικό ντοκιμαντέρ. Η «Ολυμπία», το «Προσκύνημα στην Ελλάδα», αλλά και το «Λαμπίρι», το μαγικό χωριό είναι μερικές απ’ τις ταινίες που καταγράφουν την αρχή του ενδιαφέροντος του Κούνδουρου για την γενικότερη αποτύπωση, για το ντοκιμαντέρ. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1958, τέθηκε επικεφαλής μιας ομάδας μαζί με το Ροβήρο Μανθούλη, το Φώτη Μεσθεναίο, το Γιάννη Μπακογιαννόπουλο και τον Ηρακλή Παπαδάκη που αποσκοπούσε στο να διαδοθεί και να αναπτυχθεί το ντοκιμαντέρ. Η Πολιτεία θα του εμπιστευτεί την διεύθυνση του κινηματογράφου. Το 1961 ανέλαβε ειδικός σύμβουλος στον τομέα του κινηματογράφου στο υπουργείο Προεδρίας και έργο του ήταν η οργάνωση της Υπηρεσίας Κινηματογραφικών Επικαίρων και Ντοκιμαντέρ. 

            Το ανεκπλήρωτο κινηματογραφικό εγχείρημα του Ρούσσου Κούνδουρου ήταν το ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους “Στα βήματα του Μ. Αλεξάνδρου”, ένα εγχείρημα που εκείνη την εποχή φάνταζε μεγαλεπήβολο.  Το 1963, έχοντας στο πλευρό του τον Πρίγκιπα Πέτρο, αναλαμβάνει την πραγμάτωση αυτού του ντοκιμαντέρ έχοντας εξασφαλίσει κρατικούς πόρους αλλά και την στήριξη της UNESCO. Ακολουθώντας τα βήματα του Μ. Αλεξάνδρου από την Κωνσταντινούπολη μέχρι το Αφγανιστάν το πρώτο μέρος από το ταξίδι στα βάθη της Ασίας ολοκληρώνεται. Στο αρχείο της ΕΡΤ  και στην Ταινία Επικαίρων, 01/07/1963 – 16/08/1963, υπάρχουν πλάνα, όπου ο σκηνοθέτης Ρούσσος Κούνδουρος επιβλέπει τα γυρίσματα του ντοκιμαντέρ του «Στα βήματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου».

     Δυστυχώς οι εκλογές που ακολούθησαν εμπόδισαν την ολοκλήρωση του ντοκιμαντέρ το οποίο δεν παρουσιάστηκε ποτέ και πουθενά ολοκληρωμένο. Το δεύτερο μέρος της κρατικής επιχορήγησης δεν δόθηκε ποτέ και ο Ρούσσος Κούνδουρος αντιμετώπισε πολλές δικαστικές διαμάχες ακόμα και μετά το 1974. Η περιπέτεια αυτής της ταινίας έληξε άδοξα.  

  Στις 6 Δεκεμβρίου του 1963, στο περιοδικό ΕΙΚΟΝΕΣ δημοσιεύεται ένα 7σέλιδο άρθρο από την επίσκεψη του Ρούσσου Κούνδουρου στους Kalash το 1963. Το έγραψε ο Φρ. Σομμαρίπας. Οι φωτογραφίες ήταν της Όλιας Λαντιέ. 

  Η λειτουργία της Υπηρεσίας Κινηματογραφικών Επικαίρων και Ντοκιμαντέρ διακόπηκε το 1967, εξαιτίας της χούντας. Κατά την περίοδο της δικτατορίας ο Κούνδουρος έφυγε στη Γαλλία και εργάστηκε στην UNESCO ως σύμβουλος σε θέματα ΜΜΕ. Μετά το πραξικόπημα του 1974 εναντίον του Μακαρίου στην Κύπρου, ανέλαβε την οργάνωση πλωτού ραδιοφωνικού σταθμού που μετέδωσε μεταξύ άλλων και την φωνή του Μακαρίου που ανέφερε ότι ήταν ζωντανός.

   Έπειτα από την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα επέστρεψε στην γενέτειρά του και ανέλαβε την έκδοση του μαχητικού περιοδικού “Πολιτικά Θέματα”. Στα τέλη της δεκαετίας του ‘ 80 διηύθυνε παράνομα το «Κανάλι 15».  Μια συμβολική ομάδα που εξέπεμπε συμβολικά και της οποίας τα μέλη συνελήφθησαν και παραπέμφθηκαν σε δίκη. Ο αγώνας του Κούνδουρου για τη νομιμοποίηση των ραδιοφωνικών σταθμών βρήκε τελικά απήχηση και στις 25 Ιανουαρίου 1988 δημοσιεύτηκε το Προεδρικό Διάταγμα με το οποίο επιβλήθηκε η κατάργηση στο κρατικό μονοπώλιο στα ΜΜΕ.

Πέθανε το Μάρτιο του 1990 από ανακοπή καρδιάς. 1

Στην Αθήνα το 2001 κατά την διάρκεια της Έκθεσης Εθελοντισμού στο Ζάππειο, στο περίπτερο της ΜΚΟ “Eθελοντές για την διάσωση και ενίσχυση των Kalash”, η εθελόντρια Πίτσα Δρογκάρη δέχεται την επίσκεψη μιας ελληνογαλλίδας ονόματι Όλια Λαντιέ  η οποία την πληροφορεί για ένα χαμένο ντοκιμαντέρ με θέμα τους Kalash, γυρισμένο στα 1963 από τον αδελφό του Νίκου Κούνδουρου, Ρούσσο. Το ντοκιμαντέρ αυτό θα ανακαλυφθεί τυχαία τα επόμενα χρόνια στην αποθήκη του οπερατέρ του συνεργείου και κάποια σπάνια φωτογραφικά αρνητικά από το οδοιπορικό του Ρούσσου θα έρθουν για πρώτη φορά στο φως. Ο οπερατέρ χάρισε το υλικό που κατείχε σε μια κινηματογραφική λέσχη. Έτσι το ευρύ κοινό δεν έχει δει ποτέ ολοκληρωμένο το πρώτο τμήμα του ντοκιμαντέρ του Κούνδουρου. Σήμερα, εκείνες οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες βρίσκονται στο πολιτιστικό κέντρο «Kalasha Dur», το πολιτιστικό κέντρο της φυλής  των Kalash που χτίστηκε με δωρεές Ελλήνων κυρίως στην κοιλάδα Bumburet. 

«Δυο από εκείνες τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες τις έχουμε τυπώσει τεράστιες και καλύπτουν μια κεντρική πόρτα του μουσείου», λέει η κα Πίτσα Δρογκάρη. «Μοιάζει σα να σε υποδέχονται από μακριά. Σήμερα, οι Kalash που επισκέπτονται το KalashaDur μπορούν να δουν σε αυτές τις φωτογραφίες εποχής παππούδες ή άλλους συγγενείς τους. Είναι τόσο συγκινητικό γι’ αυτούς… ώστε έρχονται στο Μουσείο και κλαίνε». 

Οι φωτογραφίες που συνοδεύουν αυτό το κείμενο είναι από το αρχείο της κας Πίτσας Δρογκάρη [αντίγραφα φωτογραφιών που της έδωσε η κα Όλια Λαντιέ].

Την επιμέλεια του κειμένου έκανε η Σεβαστή Σημαντήρη

1 μοτέρ, Ελληνικό Κέντρο κινηματογράφου, τεύχος 10, Απρίλιος 2008

Lonely Planet Pakistan and the Karakoram highway

Lonely_Planet_Pakistan_and_the_Karakora%20