Μόδα 1: Kalash - Παραδοσιακά υποδήματα ανδρών (kalun)

Kalash - Παραδοσιακά υποδήματα ανδρών (kalun) Τα παραδοσιακά μαλακά δερμάτινα μποτάκια kalun ήταν μέρος της παραδοσιακής ανδρικής ενδυμασίας στους Kalasha, και τα φορούσαν σε διάφορες σημαντικές περιπτώσεις και στις τελετές. Τα παραδοσιακά περίτεχνα δερμάτινα μποτάκια που ονομάζονται kalun χρησιμοποιούνταν τουλάχιστον εδώ και 60 χρόνια ( Farman, Απρίλιος 2012).

Μια καλή μάρκα ήταν η shara (sara) kandali kalun, μποτάκια από δέρμα markhor (μεγάλο αγριοκάτσικο των Δυτικών Ιμαλαϊων ) με διακόσμηση (Trail and Cooper 1999: 147-287). Κατά τη διάρκεια των τελετών της κηδείας ενός άνδρα, φορούσαν στον νεκρό και τα προσωπικά του kalun. Λέγεται ότι τα συνηθισμένα kalun μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν τόσο εντός όσο και εκτός οικίας, καθώς κατασκευάζονταν προσεκτικά χρησιμοποιώντας στρώματα ακατέργαστου δέρματος ως βάση ή σόλα. Τα μποτάκια ήταν δεμένα με μια πολύχρωμη λεπτή υφασμένη ταινία με πολύχρωμη φούντα στην άκρη. Διάφορες μελέτες δείχνουν ότι τα μποτάκια ήταν διαφορετικών χρωμάτων, συμπεριλαμβανομένου του κόκκινου δέρματος watsas (Robertson 2001: 221) που παρασκευάζονταν στο Kamdesh από σκλάβους και μερικά από μπεζ και καφέ χρώμα με μάλλινα κεντήματα γύρω από τα παπούτσια.

Μια επισκόπηση της βιβλιογραφίας δείχνει ότι υπήρχαν πολλοί τύποι παπουτσιών από μαλακό δέρμα, με διαφορετικά ονόματα, όπως υποδεικνύουν οι Robertson και Darling (Robertson 2001: 220-1, Darling 1979: 176). Μιλώντας για τα ανδρικά παπούτσια σε μια θρησκευτική τελετή, ο Robertson σημειώνει: Τα πόδια ήταν καλυμμένα με περίεργες μπότες χορού… και σχεδόν όλοι φορούσαν «watsas»‖ τη μαλακή κοκκινωπή δερμάτινη μπότα με κόκκινες μάλλινες ροζέτες στην άκρη. Οι μπότες στερεώνονταν στα πόδια και τους αστραγάλους με στενές υφασμάτινες ταινίες. Πάνω από αυτές εμφανίζονταν οι κάλτσες από το Chitral, στις κορυφές των οποίων έχωναν μέσα τα χαλαρά, φαρδιά παντελόνια από χοντρό λευκό βαμβακερό ύφασμα . (2001: 220-1)1 Γίνεται ακόμη μνεία και του mochost (mocost) δηλ. μπότες από ανθρώπινο δέρμα (Trail and Cooper 199: 202).

Το 1983 όλες οι γυναίκες είχαν γυμνά πόδια το καλοκαίρι και οι περισσότερες από αυτές και το χειμώνα, όταν περπατούσαν στο χιόνι και στον πάγο. Ωστόσο, κάποιες γυναίκες χρησιμοποιούν αυτές τις αντρικές μπότες σε περίπτωση που είχαν να περπατήσουν μεγάλες αποστάσεις, ενώ στο σπίτι, στο χωριό και όταν εργάζονταν στα χωράφια οι γυναίκες προτιμούσαν να έχουν γυμνά πόδια. Από το 1985 λόγω της σταδιακής μετάβασης στην οικονομία του χρήματος όλο και περισσότεροι προτιμούσαν να φορούν φτηνά πλαστικά παπούτσια ή αθλητικά παπούτσια που αγόραζαν από τα καταστήματα.2 Δεν παρατηρήθηκε χρήση του kalun τον Μάιο του 2011. Το Μουσείο KAL'AS'A DUR έχει μερικά πολύ ωραία δείγματα διαφόρων τύπων kaluns.

1 Shabnam Bahar Malik, 2015, Traditional Costumes of the Kalasha Kafirs of Chitral, 2 Sperber Glavind, Brigitte, 1990. Kalash: Dresses, Body Decorations and Textile Techniques. In Proceedings of the Second International Hindu Kush Cultural Conference, pp 34